4.3 ದಲ್ಲಾಳಿ (Brokerage):
ನಾವು ಈವರೆಗೆ ವಸ್ತುಗಳ ಮಾರಾಟ ಮತ್ತು ಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯವಹಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಕಲಿತಿದ್ದೇವೆ. ಈಗ ನೀಡುವ ಸೇವೆಗಳ(ಮನೆಯನ್ನು/ಹಸುವನ್ನು/ಹೊಲವನ್ನು ಕೊಳ್ಳಲು/ಮಾರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವವನು) ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯುವಾ.
ನೀವು ವರ್ತಮಾನ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಗಳು, ಸೈಟುಗಳು, ವಾಹನಗಳು, ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು ಮುಂತಾದವು ಮಾರಾಟಕ್ಕಿರುವ ಕುರಿತು ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ನೋಡಿರಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾರುವವನೂ ಅಲ್ಲದ, ಕೊಳ್ಳುವವನೂ ಅಲ್ಲದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು/ಸಂಸ್ಥೆಯು ಈ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. ಮಾರುವ – ಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನು ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸುವ ಈ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯನ್ನು ‘ದಲ್ಲಾಳ’ (‘middleman’) ಅಥವಾ ‘ಕಮಿಶನ್ ಏಜಂಟ್’ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ. ಮಾರುವವನಿಗೂ ಕೊಳ್ಳುವವನಿಗೂ ನೇರ ಸಂಪರ್ಕ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ದಲ್ಲಾಳನ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.
ಈ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ದಲ್ಲಾಳನು
ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಹಣಕ್ಕೆ ದಲ್ಲಾಳಿ (brokerage) ಅಥವಾ ಕಮಿಶನ್ (commission) ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ.
ಗ್ರಾಹಕ ಕೊಡುವುದನ್ನು ದಲ್ಲಾಳಿಯೆಂದು, ಮಾರುವವನು ಕೊಡುವುದನ್ನು ಕಮಿಶನ್ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಆತನು ಎರಡೂ ಕಡೆಯಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.
ಈ ದಲ್ಲಾಳಿ ಅಥವಾ ಕಮಿಶನ್ ಎಂಬುದು ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆಯ ಶೇಕಡಾ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕೆಂದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಸಾರಿ ಸ್ಧಿರ ಮೌಲ್ಯದ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ:-
ಉದಾ:
“ಮನೆ ಖರೀದಿಗೆ ಅಥವಾ ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಬೇಕಾದವನಿಗೆ ಹುಡುಕಿ ಕೊಟ್ಟದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ದಲ್ಲಾಳನಿಗೆ 1 ತಿಂಗಳ ಬಾಡಿಗೆ ಕೊಡುವುದು.”
ಗ್ರಾಹಕನು ಕೊಡಬೇಕಾದ ಒಟ್ಟು ಹಣ = ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ +
ದಲ್ಲಾಳಿ
ಮಾರುವವನಿಗೆ ಸಿಗುವ ಹಣ = ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ –
ಕಮಿಶನ್
ಸೋಡಿ ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡಿದಂತೆಯೇ ದಲ್ಲಾಳಿ (ಕಮಿಶನ್) ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲು ಸೂತ್ರವಿದೆ:-
1.
ಕಮಿಶನ್ (ದಲ್ಲಾಳಿ) = ಕಮಿಶನ್ ದರ * ಮಾರಿದಬೆಲೆ /100
2.
ಕಮಿಶನ್ ದರ =
ಕಮಿಶನ್ *100
/ ಮಾರಿದಬೆಲೆ
3.
ಮಾರಿದಬೆಲೆ (Sale
price) = ಕಮಿಶನ್ *100/ ಕಮಿಶನ್
ದರ
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 1 : ಒಬ್ಬ ರೈತನು ಹಸುವನ್ನು 10,000 ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಒಬ್ಬ ದಲ್ಲಾಳನ ಮೂಲಕ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ದಲ್ಲಾಳಿಯು 2 ½ % ಆದರೆ ದಲ್ಲಾಳಿಯ ಹಣ ಮತ್ತು ಹಸುವಿನ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿ.
ಪರಿಹಾರ:
ದಲ್ಲಾಳಿ =
ದಲ್ಲಾಳಿಯ
ದರ*ಮಾರಿದ ಬೆಲೆ /100 = 2.5*10000/100 = ರೂ. 250
ಹಸುವಿನ ಬೆಲೆ =
ಮಾರಿದ
ಬೆಲೆ + ದಲ್ಲಾಳಿ =
10000+250 = ರೂ. 10,250
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 2: ಒಂದು ಏಜೆನ್ಸಿಯು ಒಬ್ಬ ವರ್ತಮಾನ ಪತ್ರಿಕೆ ಹಂಚಿಕೆದಾರನಿಗೆ 15% ಕಮಿಶನ್ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತೀ ವರ್ತಮಾನ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಬೆಲೆ 3.ರೂ.ಗಳು. ಅವನು ದಿನಕ್ಕೆ 50 ವರ್ತಮಾನ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿದರೆ, ಒಂದು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ದೊರೆತ ಕಮಿಶನ್ ಎಷ್ಟು? ಏಜೆನ್ಸಿಗೆ ಸಿಗುವ ನಿವ್ವಳ (Net) ಮೊಬಲಗು ಎಷ್ಟು?
ಪರಿಹಾರ:
ಪ್ರತೀ ವರ್ತಮಾನ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಕ್ರಯ = 3 ರೂ.
ಒಂದು ದಿನದ ಮಾರಾಟದ ಹಣ = 1 ದಿನದಲ್ಲಿ ಮಾರಿದ ಪತ್ರಿಕೆ* ಪತ್ರಿಕೆಯ ಬೆಲೆ
= 50*3 = 150 ರೂ.
ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಮಾರಾಟದ ಹಣ = ದಿನಗಳು*ಒಂದು
ದಿನದ ಹಣ
= 30*150 = 450 ರೂ.
ಕಮಿಶನ್ =
ಕಮಿಶನ್
ದರ*ಮಾರಾಟದ ಹಣ /100 = 15*450/100 = 67.5 ರೂ.
ಏಜೆನ್ಸಿಗೆ ದೊರೆಯುವ ನಿವ್ವಳ ಹಣ =
ಮಾರಿದ
ಹಣ– ಕಮಿಶನ್ = 450 -67.5 = 382.5 ರೂ.
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 3: 8 ನೇ ತರಗತಿಯ ಗಣಿತ
ಪಠ್ಯ ಪುಸ್ತಕದ ಬೆಲೆ ರೂ. 15.75. ಒಬ್ಬ ಪುಸ್ತಕ
ವ್ಯಾಪಾರಿಯು 1200 ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು
ಮಾರಿ, ತನ್ನ ಕಮಿಶನ್ ಕಳೆದು ಉಳಿದ ರೂ. 17,860.50 ನ್ನ
ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಕಮಿಶನ್ ದರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಿರಿ.
ಪರಿಹಾರ:
ಪುಸ್ತಕಗಳ ಒಟ್ಟು ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ = ಪುಸ್ತಕಗಳ
ಸಂಖ್ಯೆ* ದರ = 1200*15.75 =18900 ರೂ.
ಕಮಿಶನ್ =
ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ – ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ
ಕೊಟ್ಟ ಹಣ
= 18900-17860.5 = 1039.5 ರೂ.
ಕಮಿಶನ್ ದರ = ಕಮಿಶನ್ *100
/ ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ
=
1039.5*100/18900 = 5.5%
ತಾಳೆ:
1 ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಕಮಿಶನ್ = ಕಮಿಶನ್ ದರ * ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ /100
=
5.5*15.75/100 = 1039.5 = 0.86625 ರೂ.
1200 ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೆ ಕಮಿಶನ್ = ಪುಸ್ತಕಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ * 1 ಪುಸ್ತಕಕ್ಕೆ ಕಮಿಶನ್
= 1200*.86625 = 1039.5 ರೂ.
ಪ್ರಕಾಶಕರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಹಣ =
ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ – ಕಮಿಶನ್
= 18900 – 1039.5 = 17860.5 ರೂ. ದತ್ತ
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 4 : ಒಬ್ಬ ರೈತನು ತನ್ನ ಹೊಲವನ್ನು ಒಬ್ಬ ಏಜೆಂಟಿನ
ಸಹಾಯದಿಂದ 68,000 ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಮಾರಿದನು.
ಅವನು ಪಾವತಿ ಮಾಡಿದ ಕಮಿಶನ್ ಮೊಬಲಗು ರೂ.2550 ಆದರೆ. ಕಮಿಶನ್ ದರ ಮತ್ತು ರೈತನು ಪಡೆದ ಹಣ ಇವುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿ.
ಪರಿಹಾರ:
ಕಮಿಶನ್ ದರ =
ಕಮಿಶನ್ *100
/ ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ
= 2550*100/68000 = 3.75%
ರೈತನಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಹಣ =
ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ – ಕಮಿಶನ್
= 68000-2550 = 65, 450 ರೂ.
ತಾಳೆ:
ಕಮಿಶನ್ =
ಕಮಿಶನ್
ದರ * ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ /100
= 3.75*68000/100 = 2550 ರೂ. ದತ್ತಾಂಶ
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 5 : ಒಬ್ಬ ರೈತನು ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಮಾರುವುದಕ್ಕಾಗಿ 75 ರೂಪಾಯಿಗಳ ದಲ್ಲಾಳಿಯನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದನು. ದಲ್ಲಾಳಿ ದರವು 2.5% ಆದರೆ, ರೈತನು ದಲ್ಲಾಳಿಗೆ ಪಾವತಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಪಡೆದ ಮೊಬಲಗನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಿರಿ.
ಪರಿಹಾರ:
ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ = ಕಮಿಶನ್ *100/
ಕಮಿಶನ್
ದರ = 75*100/2.5 = 3000 ರೂ.
ರೈತನಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಹಣ = ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ – ಕಮಿಶನ್ =
3000-75 = 2925 ರೂ.
ತಾಳೆ:
ಕಮಿಶನ್ =
ಕಮಿಶನ್
ದರ * ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ /100
= 2.5*3000/100 = 75 ರೂ. ದತ್ತಾಂಶ
4.3 ಸಮಸ್ಯೆ 6 : ಒಂದು ಕಂಪನಿಯು ತನ್ನ ಒಬ್ಬ ಮಾರಾಟ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ 7000 ರೂ.ಗಳ ಸಂಬಳ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ 5% ಕಮಿಶನ್ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಒಂದು ತಿಂಗಳಿನಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿಯು
ಆ ಮಾರಾಟ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ರೂ. 9500 ನ್ನ
ಪಾವತಿಸಿತು. ಹಾಗಾದರೆ ಆ ಮಾರಾಟ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯ ಮೂಲಕ ಮಾರಾಟವಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ ಎಷ್ಟು?
ಪರಿಹಾರ:
ಮಾರಾಟ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ಸಂಬಳ ಮತ್ತು ಕಮಿಶನ್ ಎರಡೂ ಸಿಗುವುದರಿಂದ ಮೊದಲು ನಾವು ಅವನ ಕಮಿಶನ್ ಹಣವನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಬೇಕು.
ಕಮಿಶನ್ =
ಪಡೆದ
ಮೊಬಲಗು – ಸಂಬಳ
= 9500-7000 = 2500 ರೂ.
ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ = ಕಮಿಶನ್ *100/
ಕಮಿಶನ್
ದರ
= 2500*100/5 = 50,000 ರೂ.
ತಾಳೆ:
ಕಮಿಶನ್ =
ಮಾರಿದ
ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ * ಕಮಿಶನ್ ದರ /100
=50000*5/100 = 2500 ರೂ.
ಪ್ರತಿನಿಧಿಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಹಣ =
ಸಂಬಳ +
ಕಮಿಶನ್ =
Rs 7000+2500 = 9500 ರೂ. ದತ್ತ
4.3 ಕಲಿತ ಸಾರಾಂಶ
|
ಕ್ರ.ಸಂ. |
ಕಲಿತ ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು |
|
1 |
ಕಮಿಶನ್ (ದಲ್ಲಾಳ) = ಕಮಿಶನ್
ದರ * ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ
/100 |
|
2 |
ಕಮಿಶನ್ ದರ = ಕಮಿಶನ್ *100
/ ಮಾರಾಟದ
ಬೆಲೆ |
|
3 |
ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆ = ಕಮಿಶನ್ *100/
ಕಮಿಶನ್
ದರ |